Sicilia in Africam, transvectae. Igitur Calpurnius initio, paratis commeatibus, acriter Numidiam ingressus est, multos mortalis, et urbis aliquot pugnando "capit.

XXIX. SED, ubi Jugurtha per legatos pecunia tentare, bellique, quod administrabat, asperitatem ostendere coepit, animus aeger avaritia facile conversus est. Ceterum socius et administer omnium consiliorum adsumitur Scaurus: qui, tametsi a principio, plerisque ex factione ejus corruptis, acerrume regem impugnaverat; tamen, magnitudine pecuniae, a bono honestoque in pravum abstractus est. Sed Jugurtha primum tantummodo belli moram redimebat, existumans, sese aliquid interim Romae pretio, aut gratia effecturum: Ppostea vero quam participem negotii Scaurum acceperat; in maxumam spem adductus recuperandae pacis, statuit cum eis de omnibus pactionibus praesens agere. Ceterum interea, fidei caussa, mittitur a consule Sextius quaestor in oppidum Jugurthae 'Vagam; cujus rei species erat acceptio frumenti, quod Calpurnius palam legatis imperaverat; quoniam 'deditionis mora induciae 'agitabantur. Igitur rex, uti

its form, and lying southwesterly and west from the southern part of Italy.

n Capit. In some editions cepit.

• Impugnaverat. This is doubtless the true reading, though in some editions we find impugnaverit.

P Postea vero quam. By a figure called tmesis, for postea quam

vero.

q Fidei causa.

An elliptical sentence for fidei faciundæ causa,

scil. apud Jugurtham. r Vagam.

This city, sometimes called Vacca, was the most

celebrated mart of the whole kingdom.

s Deditionis mord. Per moram quam faciebat deditio, pendente deditione, vel, donec perficeretur deditio; till the surrender should be completed.

Agitabantur. The frequentative for the simple verb. It will be unnecessary hereafter to repeat this observation.

constituerat, in castra venit; ac pauca, praesenti consilio, locutus de invidia facti, atque in deditionem "uti acciperetur, reliqua cum Bestia et Scauro secreta transigit: dein postero die, quasi per saturam exquisitis sententiis, in deditionem accipitur. Sed, uti pro consilio imperatum, elephanti triginta, pecus atque equi multi, cum "parvo argenti pondere quaestori traduntur. Calpurnius Romam ad magistratus rogandos proficiscitur. In Numidia et exercitu nostro pax agitabatur.

XXX. POSTQUAM res in Africa gestas, quoque modo actae forent, fama divulgavit, Romae per omnis locos et conventus de facto consulis agitari: apud plebem gravis invidia: Patres 'probarentne tantum flagitium, an decretum consulis subverterent, parum constabat. Ac maxume eos potentia Scauri, quod is auctor et socius Bestiae ferebatur, a vero, bono impediebat. At C. Memmius, cujus de libertate ingenii et odio potentiae nobilitatis supra dixiinus, inter dubitationem et moras senati, concionibus populum ad vindicandum hortari: monere, ne rempublicam, ne libertatem suam desererent: multa superba, crudelia facinora nobilitatis ostendere: pror

u Uti acciperetur. That he might be admitted.

▾ Saturam. This word is properly an adjective, lancem being understood. The lanx satura literally signifies the platter or charger annually filled with all sorts of fruits, and offered to the gods, as the primitia, or first fruits of the season; and from this medley, is here figuratively employed to express a confused, indistinct, and promiscuous collecting of the votes; and may be translated, by the lump.

w Parvo. In some editions we meet with non parvo, which does not accord with Sallust's meaning.

× Ad magistratus rogandos. The consul presided at the election, and asked the people to give their votes, suffragia rogabat: hence ad rogandos magistratus, signifies to hold an election for magistrates.

y Probarentne. Before this word, some editions have soliciti erant; the sense however is complete without these additional words.

sus intentus omni modo plebis animum accendebat. Sed, quoniam ea tempestate "Memmii facundia clara pollensque fuit, decere existumavi, unam ex tam multis orationem perscribere; ac potissumum, quae in concione, post reditum Bestiae, hujusce. modi verbis disseruit.

XXXI. "MULTA dehortantur a vobis, Quirites, ni studium reipublicae omnia superet; opes factionis, vestra patientia, jus nullum, ac maxume, quod innocentiae plus periculi, quam honoris, est. Nam illa quidem piget dicere, his annis xv. quam ludibrio fueritis superbiae paucorum; quam foede quam. que inulti perierint vestri defensores; ut vobis animus ab ignavia atque secordia corruptus sit, qui ne nunc quidem, obnoxiis inimicis, exsurgitis, atque etiam nunc timetis, quibus decet terrori esse. Sed, quamquam haec talia sunt, tamen obviam ire factionis potentiae animus subigit: certe ego liber. tatem, quae mihi a parente tradita est, experiar: verum id frustra, an ob rem faciam, in vestra manu situm, Quirites. Neque ego hortor, quod saepe majores vestri fecere, uti contra injurias armati eatis. Nihil vi, nihil 'secessione opus: necesse est, suomet ipsi more praecipites eant. Occiso Tiberio Gracco, quem regnum parare aiebant, in plebem

z Memmii. In some editions Rome is inserted before Memmii.

a Perscribere. To transcribe, to copy out.

b Ac potissumum que. An elliptical sentence, for ac potissimum perscribam, or, perscribere velim quæ verba.

c Quirites. The Romans were so called either from quiris, a Sabine word signifying a spear; or rather the name of Quirinus was assumed by Romulus for himself, and the name of Quirites for the people, in order to merge the ancient names of Romans and Sabines in one general denomination, and they were borrowed from Cures, the chief city of the Sabines.

d Secessione. The people, stimulated by oppression, had sometimes separated from the nobility.

Romanam quaestiones habitae sunt: post C. Gracci et M. Fulvii caedem, item multi vestri ordinis in carcere necati sunt: utriusque cladis non lex, verum flubido eorum finem fecit. Sed sane fuerit regni sparatio, plebi "sua restituere: quidquid sine sanguine civium ulcisci inequitur, jure factum sit. Superioribus annis taciti indignabamini, aerarium expilari; reges et populos liberos paucis nobilibus vectigal pendere; penes eosdem et summam gloriam, et maxumas divitias esse: tamen haec talia facinora impune suscepisse, parum habuere: itaque postremo leges, majestas vestra, divina et humana omnia hostibus tradita sunt. Neque eos, qui fecere, pudet aut poenitet: sed incedunt per ora vestra magnifice, sacerdotia et consulatus, pars triumphos suos 'ostentantes: perinde quasi honori, non praedae habeant. Servi aere parati imperia injusta dominorum non perferunt: vos, Quirites, imperio nati, aequo animo servitutem toleratis. At qui sunt hi, qui rempublicam occupavere? homines sceleratissumi, cruentis manibus, immani avaritia, nocentissumi, îdemque superbissumi; quîs fides, decus, pietas, postremo honesta atque inhonesta omnia quaestui sunt. Pars eorum moccidisse tribunos plebis, alii quaestiones injustas, plerique caedem in vos fecisse, pro munimento habent. Ita

e Quæstiones. In some editions quæstiones graves, severe pro

secutions.

f Lubido. Caprice.

g Paratio. In some editions reparatio.

h Sua. Fura being understood: in some editions it is expressed.

i Nequitur. It appears from hence, that this verb was an ciently used in the passive voice.

k Per ora vestra. Before your faces.

1 Ostentantes. Displaying, making a parade of.

m Occidisse. The infinitive used as a substantive.

Instances

of this may be found afterwards in the same and following pa

ges, and are frequent in all authors.

L

quam quisque "pessume fecit, "tam maxume tutus est: metum a scelere suo ad ignaviam vestram transtulere; quos omnis eadem cupere, eadem odisse, eadem metuere in unum coëgit: sed haec inter bonos amicitia est, inter malos factio. Quod si "tam libertatis curam haberetis, quam illi ad dominationem accensi sunt; profecto neque res publica, sicuti nunc, vastaretur, et beneficia vestra penes optumos, non audacissumos, forent. Majores vestri, parandi juris et majestatis constituendae gratia, bis, per secessionem, armati PAventinum occupavere: vos pro libertate, quam ab illis accepistis, non summa ope nitemini? atque eo vehementius, quod majus dedecus est, parta amittere, quam omnino non paravisse? Dicet aliquis, Quid igitur censes? vindicandum in eos, qui hosti prodidere rempublicam: non manu, neque vi, quod magis 'fecisse, quam illis accidisse indignum; verum quaestionibus et indicio ipsius Jugurthae: qui si dediticius est, profecto jussis vestris obediens erit: sin ea contemnit, scilicet existumabitis, qualis illa pax, aut deditio, ex qua ad Jugurtham scelerum impunitas, ad paucos potentis maxumae divitiae, in rempublicam damna, dedecora pervenerint. Nisi forte nondum etiam vos dominationis eorum satietas tenet, et illa, quam haec tempora, magis placent, cum regna, provinciae, leges, jura, judicia, bella, paces, pos

Pessume, &c. These adverbs are superlatives; but according to the idiom of our language must be translated as compa

ratives.

• Tam. In other editions vos tam; which, in order emphatically to mark the opposition, I should in this case prefer.

P Aventinum. Montem understood. Mount Aventine was one of the seven hills on which Rome was built.

a Quod. In other editions quo, which, as contrasted with eo, I should prefer.

r Fecisse. In some editions vos fecisse, which, as vos will be then contrasted with illis, appears preferable.