eo effe præfidii, retulerunt; tum portas aperuerunt, pacti, ne quid hoftile paterentur. Quum figna in urbem inferrentur, & pronunciâffet prætor, parci fe deditis velle; clamor undique eft fublatus, indignum facinus effe, Phocoenfes, nunquam fidos focios, femper infeftos hoftes, impune eludere. ab hac voce (velut figno à prætore dato) ad diripiendam urbem paffim difcurrerunt. Æmilius primò refiftere & revocare, dicendo, captas, non deditas, diripi urbes; & in his tamen arbitrium effe imperatoris, non militum. Pofteaquam ira & avaritia imperio potentiora erant; præconibus per urbem miffis, liberos omnes in forum ad fe convenire jubet, ne violarentur: & in omnibus, quæ ipfius poteftatis fuerunt, fides conftitit prætoris. Urbem agrofque & fuas leges iis reftituit: &, quia jam hiems appetebat; Phocææ portus ad hibernandum claffi delegit.

XXXIII. Per idem fere tempus confuli, tranfgreffo Eniorum Maronitarumque fines, nunciatur; victam regiam claffem ad Myonnefum, reli&tamque à præfidio Lyfimachiam effe. Id multo quàm de navali victoria lætius fuit; utique pofteaquam eò venerunt; refertaque urbs omnium rerum commeatibus, velut in adventum- exercitus præparatis, eos excepit: ubi inopiam ultimam, laboremque in obfidenda urbe fibi propofuerant. Ibi paucos dies ftativa habuere, ut impedimenta ægrique confequerentur, qui paffim per omnia Thracia caftella, feffi morbis ac longitudine viæ, relicti erant. Receptis omnibus, ingreffi rurfus iter per Cherfonefum Hellefpontum perveniunt. ubi,. omnibus cura regis Eumenis ad trajiciendum præpa

ratis; velut in pacata littora, nullo prohibente, aliis aliò delatis navibus, fine tumultu trajecere. Ea verò res Romanis auxit animos, conceffum fibi tranfire cernentibus in Afiam: quam rem magni certaminis futuram crediderant. Stativa deinde ad Hellefpontum aliquamdiu habuerunt: quia dies fortè, quibus ancilia moventur, religiofi ad iter inciderant. iidem dies P. Scipionem propiore etiam religione, quia Salius erat, disjunxerant ab exercitu: cauffaque & is ipfe moræ erat, dum confeque

retur.

XXXIV. Per cos fortè dies legatus ab Antiocho in caftra venerat, Byzantius Heraclides, de pace afferens mandata; quam impetrabilem fore magnam ei fpem attulit mora & cunctatio Romanorum: quos, fimul Afiam attigiffent, effufo agmine ad caftra regia ituros crediderat. Statuit tamen non priùs adire confulem, quàm P. Scipionem: & ita mandatum ab rege erat. in eo maximam fpem habebat, præterquam quòd & magnitudo animi & fatietas gloriæ placabilem eum maximè faciebat. notumque erat gentibus, qui victor ille in Hifpania, qui deinde in Africa fuiffet: etiam quòd filius ejus captus in poteftate regis erat. Is ubi & quando & quo cafu captus fit, ficut pleraque alia, parum inter auctores conftat, alii principio belli à Chalcide Oreum petentem circumventum ab regiis navibus tradunt: alii, pofteaquam transitum in Afiam eft, cum turma Fregellana miffum exploratum ad regia caftra, effufo obviam equitatu quum reciperet fefe, in eo tumultu delapfum equo cum duobus equitibus oppreffum, ita ad regem dedutum effe. Illud fatis conftat, fi pax cum popu

lo

lo Romano maneret, hofpitiumque privatim regi cum Scipionibus effet, neque liberaliùs neque benigniùs haberi colique adolefcentem, quàm cultus eft, potuiffe. Ob hæc quum adventum P. Scipionis legatus exfpectâffet, ubi is venit, confulem adit, petitque ut mandata audiret.

XXXV. Advocato frequenti concilio, legati verba funt audita. Is, multis ante legationibus nequicquam ultro citroque de pace miffis, Eam ipfam fiduciam impetrandi fibi effe dixit, quòd prio res legati nihil impetraffent. Smyrnam enim, & Lampfacum, & Alexandriam Troadem, & Lyfimachiam in Europa, jactatas in illis difceptationibus effe. quarum Lyfimachia jam ceffiffe regem, ne quid in Europa habere eum dicerent: eas que in Afia fint civitates tradere paratum effe: & fi quas alias Romani, quòd fuarum partium fuerint, vindicare ab imperio regio velint. impenfa quoque in bellum fa

a partem dimidiam regem praftiturum populo Romano. Hæ conditiones erant pacis. Reliqua oratio fuit, Ut memores rerum humanarum, & fua fortuna moderarentur, & alienam ne urgerent. Finirent Europa imperium. id quoque immenfum effe. Parari fingula acquirendo faciliùs potuiffe, quàm univerfa teneri poffe. Quòd fi Afia quoque partem aliquam abftrahere velint, dummodo non dubiis regionibus finiant, vinci fuam temperantiam Romana cupiditate, pacis & concordia cauffa, regem passurum. Ea, quæ legato magna ad pacem impetrandam videbantur, parva Romanis vifa. Nam & impenfam, qua in bellum facta effet, omnem praftare regem aquum cenfebant, cujus culpa bellum

exci

excitatum effet. & non Ionia modò atque Æolide deduci debere prafidia regia: fed, ficut Gracia omnis liberata effet, ita qua in Afia fint, omnes liberari urbes. Id aliter fieri non poffe, quàm ut cis Taurum montem poffeffione Afia Antiochus cedat.

XXXVI. Legatus, pofteaquam nihil æqui in concilio impetrare fe cenfebat, privatim (fic enim imperatum erat) P. Scipionis tentare animum conatus, omnium primum filium ei fine pretio redditu rum regem dixit: deinde, ignarus & animi Scipionis & moris Romani, auri pondus ingens eft pol licitus, &, nomine tantùm regio excepto, focieta tem omnis regni, fi per eum pacem impetrâfset. Ad ea Scipio: Quòd Romanos omneis, quòd me, ad quem miffus es, ignoras, minùs miror: quum to fortunam ejus, à quo venis, ignorare cernam. Lyfimachia tenenda erat, ne Cherfonefum intraremus: aut ad Hellefpontum obfiftendum, ne in Afiam traji ceremus, fi pacem tanquam ab follicitis de belli eventu petituri eratis. Conceffo verò in Afiam tranfitu, & non folùm frenis, fed etiam jugo accepto, qua difceptatio ex aquo, quum imperium patiendum fit, relicta eft? Ego ex munificentia regia maximum donum filium habebo: aliis, Deos precor, ne unquam fortuna egeat mea: animus certè non egebit. Pro tanto in me munere gratum me effe in fe fentiet, fi privatam gratiam pro privato beneficio defiderabit. publicè nec habebo quicquam ab illo, nec dabo. Quod in prafentia dare poffim, fidele confilium eft. Abi, nuncia meis verbis, bello abfiftat: pacis conditionem nullam recufet. Nihil ea moverunt regem: tutam fore belli aleam ratum, quando perinde ac victo

jam

jam fibi leges dicerentur. omiffa igitur in præfentia mentione pacis, totam curam in belli apparatum intendit.

XXXVII. Conful, omnibus præparatis ad propofita exfequenda, quum ex ftativis moviffet, Dardanum primùm, deinde Rhoeteum, utraque civitate obviam effufa, venit. inde Ilium proceffit, caftrifque in campo, qui eft fubjectus moenibus, pofitis, in urbem arcemque quum afcendiffet, facrificavit Minervæ præfidi arcis; & Ilienfibus in omni rerum verborumque honore ab fe oriundos Romanos præferentibus, & Romanis lætis origine fua. inde profecti fextis caftris ad caput Caïci amnis pervenerunt. Ed & Eumenes rex, conatus primò ab Hellefponto reducere claffem in hiberna Elæam, adverfis deinde ventis quum aliquot diebus fuperare Lecton promontorium non potuiffet, in terram egreffus, ne deeffet principiis rerum, qua proximum fuit, in caftra Romana cum parva manu contendit. Ex caftris Pergamum remiffus ad commeatus expediendos, tradito frumento quibus jufferat conful, in eadem ftativa rediit. inde plurium dierum præparatis cibariis, confilium erat ire ad hoftem priufquam hiems opprimeret. Regia caftra circa Thyatira erant. ibi quum audiffet Antiochus P. Scipionem ægrum Elæam delatum, legatos, qui filium ad eum reducerent, mifit. Non folùm animo patrio gratum munus, fed corpori quoque falubre gaudium fuit: fatiatufque tandem complexu filii, Renunciate, inquit, gratias regi me agere: referre gratiam aliam nunc non poffe, quàm ut fuadeam, ne ante in aciem defcendat, quàm ut in caftra me rediffe audierit. Quanquam feptua