sis, quantum eorum tignorum iunctura distabat, binis utrimque fibulis ab extrema parte distinebantur; quibus disclusis atque 7 in contrariam partem revinctis tanta erat operis firmitudo atque ea rerum natura, ut, quo maior vis aquae se incitavisset, hoc ge Fig. 1. Ansicht der Brücke von oben. Fig. 2. Vorderansicht eines Brückenjoches. Fig. 3. Seitenansicht eines Bruckenjoches. Fig. 4. Obere Ansicht eines Brückenjoches. Fig. 5. Vorderansicht eines Bruckenjoches. (Fig. 4. und 5. in fünffach grösserem Massstab.) Fig. 6. Perspectivische Ansicht eines Brückenjoches. a. Bina tigua sesquipedalia. b. Alia bina tigna. c. Trabes bipedales. d. Binae fibul. e. Mat. directa. . Sublicae obliquae. g. Defensores. h. Longurii. . Crates. 8 artius illigata tenerentur. Haec directa materia iniecta contexe9 bantur ac longuriis cratibusque consternebantur; ac nihilo secius sublicae et ad inferiorem partem fluminis oblique agebantur, quae pro ariete subiectae et cum omni opere coniunctae vim flu10 minis exciperent, et aliae item supra pontem mediocri spatio, ut, si arborum trunci sive naves deiciendi operis essent a barbaris missae, his defensoribus earum rerum vis minueretur, neu ponti 18 nocerent. Diebus decem, quibus materia coepta erat compor2 tari, omni opere effecto exercitus traducitur. Caesar ad utram que partem pontis firmo praesidio relicto in fines Sugambrorum 3 contendit. Interim a compluribus civitatibus ad eum legati veniunt; quibus pacem atque amicitiam petentibus liberaliter re4 spondit obsidesque ad se adduci iubet. Sugambri ex eo tempore, 9. nihilo secius: obgleich der Bau so fest genug war, also zu noch grösserer Sicherheit. sublicae obl. agebantur. Auf der untern Seite der Brücke wurden ausserdem Pfähle schräg eingerammt und mit dem ganzen Werk verbunden, um als Strebebalken, wie ein Mauerbrecher (pro ariete, wenn C. so geschrieben hat) gegen den Andrang des Stroms dem Bau noch grösseren Halt zu geben, und die Strömung aufzunehmen d. h. sie (ohne Schaden) auszuhalten, zu brechen, excipere (3. 13, 1). 10. et aliae - supra pontem. Jedenfalls senkrecht eingerammte Balken, natürlich nicht verbunden = 18. 1. opere effecto. C. braucht efficere öfter perficere, ein Werk vollenden, z. B. B. C. 1. 18.6: cuius operis maxima parte effecta. diebus quibus. S. 3. 23, 2. 2. firmo. S. 1. 3, 8. 3. liberaliter: gütig, freundlich, wie 21. 5, 1. B. C. 3. 104, 1. respondit iubet. Nach jener quo pons institui coeptus est, fuga comparata hortantibus iis, quos ex Tencteris atque Usipetibus apud se habebant, finibus suis excesserant suaque omnia exportaverant seque in solitudinem ac silvas abdiderant. Caesar paucos dies in eorum finibus 19 moratus omnibus vicis aedificiisque incensis frumentisque succisis se in fines Ubiorum recepit, atque iis auxilium suum polli- 2 citus, si ab Suebis premerentur, haec ab iis cognovit :¿Suebos, posteaquam per exploratores pontem fieri comperissent, more suo concilio habito nuntios in omnes partes dimisisse, ut de oppidis demigrarent, liberos, uxores suaque omnia in silvis deponerent, atque omnes, qui arma ferre possent, unum in locum convenirent: hunc esse delectum medium fere regionum earum, 3 quas Suebi obtinerent: hic Romanorum adventum exspectare atque ibi decertare constituisse. Quod ubi Caesar comperit 4 omnibus rebus iis confectis, quarum rerum causa traducere exercitum constituerat, ut Germanis metum iniceret, ut Sugambros ulcisceretur, ut Ubios obsidione liberaret, diebus omnino decem et octo trans Rhenum consumptis satis et ad laudem et ad utilitatem profectum arbitratus se in Galliam recepit pontemque rescidit. freundlichen Antwort (der Haupthandlung, die er erzählt) folgt als etwas besonderes die Forderung von Geiseln, welche Trennung der Handlungen durch den Wechsel der Tempora passend bezeichnet wird. S. 5. 49, 6. 4. institui: errichtet, erbaut werden. 5. 11, 4. 52, 2. fugam comparare (parare 7. 61, 4) wie bellum parare, eigentlich 'die Flucht vorbereiten'; wir sagen dafür sich zur Flucht, zum Kriege rüsten. (Doch auch Liv. 38. 33. se ad fugam comparare.) quosapud se habebant. S. c. 16, 2. 12 2002 Exigua parte aestatis reliqua Caesar, etsi in his locis, quod omnis Gallia ad septentriones vergit, maturae sunt hiemes, tamen in Britanniam proficisci contendit, quod omnibus fere Gallicis bellis hostibus nostris inde subministrata auxilia intelle2 gebat et, si tempus anni ad bellum gerendum deficeret, tamen magno sibi usui fore arbitrabatur, si modo insulam adissset et genus hominum perspexisset, loca, portus, aditus cognovisset; 3 quae omnia fere Gallis erant incognita. Neque enim temere praeter mercatores illosadit quisquam, neque iis ipsis quicquam praeter oram maritimam atque eas regiones, quae sunt contra 4 Gallias, notum est. Itaque vocatis ad se undique mercatoribus neque quanta esset insulae magnitudo, neque quae aut quantae nationes incolerent, neque quem usum belli haberent aut quibus institutis uterentur, neque qui essent ad maiorum navium 21 multitudinem idonei portus, reperire poterat. Ad haec cogno scenda, priusquam periculum faceret, idoneum esse arbitratus 2 Gaium Volusenum cum navi longa praemittit. Huic mandat, ut exploratis omnibus rebus ad se quam primum revertatur. 3 Ipse cum omnibus copiis in Morinos proficiscitur, quod inde 4 erat brevissimus in Britanniam traiectus. Huc naves undique que pacaverint. S. unten zu 7. 65, 4. 20. 1. ad septentr. vergit: 1. 16, 2. quod omnibus-intellegeDies wird nur bat (sciebat). 3. 9, 10 erwähnt. 2. 14, 4 waren die, welche die Bellovaken zum Krieg aufgereizt hatten, nach Britannien geflohen. Schwerlich war dies ein entscheidender Grund für C. Der Zug in das unbekannte Land musste in unmittelbarer Verbindung mit jenem Unternehmen noch grössere Bewunderung erregen, und c. 38, 5 zeigt, welches Gewicht die Römer darauf legten. S. Einl. S. 19. Aam. 2. deficeret nicht ausreichte. magno sibi usui f. arb.-cognovisset. Suet. Caes. 58 stellt daher die erste Expedition nach Britannien als eine blosse Recognoscirung dar. adisset et perspexisset-cognovisset: 1. 46, 1. perspicere: genau kennen lernen. Gallis incognita. Doch heisst es 3. 8, 1: Veneti in Bri tanniam navigare consuerunt, und 4. maiorum n.: der longae und 21. 1. Gaium Volusenum (Qua- ex finitimis regionibus et quam superiore aestate ad Veneticum bellum effecerat classem iubet convenire. Interim consilio eius 5 cognito et per mercatores perlato ad Britannos a compluribus insulae civitatibus ad eum legati veniunt, qui polliceantur obsides dare atque imperio populi Romani obtemperare. Quibus 6 auditis liberaliter pollicitus hortatusque, ut in ea sententia permanerent, eos domum remittit et cum iis una Commium, quem 7 ipse Atrebatibus superatis regem ibi constituerat, cuius et virtutem et consilium probabat et quem sibi fidelem esse arbitrabatur, cuiusque auctoritas in his regionibus magni habebatur, mittit. Huic imperat, quas possit, adeat civitates horteturque, 8 ut populi Romani fidem sequantur, seque celeriter eo venturum nuntiet. Volusenus perspectis regionibus omnibus, quantum 9 ei facultatis dari potuit qui navi egredi ac se barbaris committere non auderet, quinto die ad Caesarem revertitur quaedoque occupato, ibi praesidium collocat. regem constituerat. Ueber die Einsetzung von Königen durch Caes. s. Einl. S. 18. Denselben Commius finden wir an der Spitze des Aufstandes im 7. Jahre: 7. 76: Daher die Bemerkung: quem sibi fidelem arbitrabatur. (Ein Beweis dafür, dass C. die Commentare nicht einzeln, sondern erst nach dem 7. Jahre zusammen geschrieben hat. S. Einl. S. 29) consilium: Einsicht. probabat: schätzte, anerkannte. in his regionibus: Galliae, nicht Britanniae, wie schon his zeigt. 8. fidem sequi, wie 5. 20, 1, eigentlich der Zuverlässigkeit Jemandes folgen, sich an sie halten, und so von ihm Schutz und Sicherheit erwarten sich mit freiwilliger Unterwerfung in Jemandes Schutz begeben; ebenso in fidem se tradere (in fidem tutelamque tr. Liv. 38, 31), permittere 2. 3, 2. recipere in f. c. 22, 3. S. 2. 15, 1. seque, wie 2. 35, 1. auf den beauftragenden, in dessen Namen er sprechen soll, nicht auf das nächste Subiect bezogen. 9. qui auderet. Coni. in causaler Bedeutung. Die Worte enthalten einen Tadel der ungenügen 4. ad Veneticum bellum: 3. 9. 5. qui polliceantur - dare. Genauer: (se) daturos esse (wie c. 22, 1); jedoch kommt bei derartigen Verbis zuweilen der Inf. Präs. vor, besonders wenn (bei polliceri u. s. w.) die sofortige und unzweifelhafte Erfüllung des Versprechens betont werden soll. 6. Quibus (legatis) auditis: Ablat. absol., nicht von pollicitus abhängiger Dativ. Durch Verbindungen, wie quibus auditis – eos remittit (für welche engere Verbindung?) bezweckt der Römer eine genauere Bestimmung der Reihenfolge der Begebenheiten und lässt das in der Participialconstruction Enthaltene selbstständiger erscheinen. S. c. 12, 1. 3. 14, 4. 5. 4, 3. 44, 6. 6. 4, 4. 43, 1. u. Ô. liberaliter (18, 3) polliceri absolut freundliche Versprechungen machen. So Cic. de Div. 2. 17, 38: bene promittere ad Fam. 7. 5, 1: minus ei prolixe de tua voluntate promisi. Sall. Cat. 41, 5: praecepit, ut bene polliceantur. ― 7. quem-constituerat, cuius. S. zu 1. 1, 4. Atrebatibus superatis: in der Schlacht am Sabis, 2. 23, 1. ibi apud Atrebates. Atrebatibus superatis, ibi, wie § 6. Vergl. 1. 38, 7: oppi |