quidam haud dubiè infanire ajebant. In duabus tamen magnis honeftifque rebus verè regius erat animus, in urbium donis & Deorum cultu. Megalopolitanis in Arcadia murum fe circumdaturum urbi eft pollicitus, majoremque partem pecuniæ dedit. Tegex theatrum magnificum è marmore facere inftituit. Cyzici in Prytaneum, id eft, penetrale urbis, ubi publicè, quibus is honos datus eft, vefcuntur, vafa aurea menfæ unius pofuit. Rhodiis, ut nihil unum infigne, ita omnis generis, ut quæque ufus eorum poftulaverunt, dona dedit. Magnificentiæ verò in Deos, vel Jovis Olympii templum Athenis, unum in terris inchoatum pro magnitudine Dei, poteft teftis effe. Sed & Delon aris infignibus ftatuarumque copia exornavit. & Antiochia Jovis Capitolini magnificum templum, non laqueatum auro tantùm, fed parietibus totis lamina inauratum, & alia multa in aliis locis pollicitus, quia perbreve tempus regni ejus fuit, non perfecit. Spectaculorum quoque omnis generis magnificentia fuperiores reges vicit; reliquorum fui moris & copia Græcorum artificum. Gladiatorum munus Romanæ confuetudinis, primò majore cum terrore hominum, infuetorum ad tale Spectaculum, quàm voluptate dedit: deinde fæpius dando, & modò vulneribus tenus, modò fine miffione etiam, & familiare oculis gratumque id fpetaculum fecit, & armorum ftudium plerifque. juvenum accendit. Itaque, qui primò ab Roma magnis præmiis paratos gladiatores arceffere folius erat, jam fuo * XXI. *** Ante Chr. 174. V. c. $78. XXI. *** L. Cornelius Scipio inter peregrinos. M. Atilio prætori provincia Sardinia obvenerat : fed cum legione nova, quam confules confcripferant, quinque millibus peditum, trecentis equitibus in Corficam juffus eft tranfire, dum is ibi bellum gereret, Cornelio prorogatum imperium, ut obtineret Sardiniam. Cn. Servilio Cæpioni in Hifpaniam ulteriorem, & P. Furio Philo in citerio rem tria millia peditum Romanorum, equites centum quinquaginta, & fociûm Latini nominis quingue millia peditum, trecenti equites: Sicilia L. Claudio fine fupplemento decreta. Duas præterea legiones confules fcribere juffi, cum justo numero peditum equitumque, & decem millia peditum fociis imperare, & fexcentos equites. Delectus confulibus co difficilior erat, quòd peftilentia, que priore anno in boves ingruerat, eo verterat in hominum morbos. qui inciderant, haud facilè feptimum diem fuperabant: qui fuperabant, longinquo, maximè quartanæ, implicabantur morbo. Servitia maximè moriebantur. eorum ftrages per omnes vias infepultorum erat. Ne liberorum quidem funeribus Libitina fufficiebat. Cadavera intacta à canibus ac vulturibus tabes abfumebat : fatifque conftabat, nec illo, nec priore anno, in tanta ftrage boum hominumque, vulturium ufquam vifum. Sacerdotes publici ca peftilentia mortui funt, Cn. Servilius Cæpio pontifex, pater prætoris, & Ti. Sempronius C. F. Longus decemvir facrorum, & P. Ælius Pætus augur, & Ti. Sempronius Gracchus, & C. Mamilius Vitukas, curio maximus, & M. Sempronius Tuditanus pon tifex. tifex. pontifices fuffecti funt, C. Sulpicius Galba in locum Tuditani*. Augures fuffe&ti funt, in Graçchi locum T. Veturius Gracchus Sempronianus, in P. Ælii Q. Ælius Patus. Decemvir facrorum C. Sempronius Longus, curio maximus C. Scribonius Curio fufficitur. Quum peftilentiæ finis non ficret, fenatus decrevit, utì decemviri libros Sibyllinos adirent. Ex decreto eorum, diem unum fupplicatio fuit. &, Q. Marcio Philippo verba præeunte, populus in foro votum concepit: Si morbus pestilentiaque ex agro Romano emota effet, biduum fexias ac fupplicationem fe habiturum. In Vejenti agro biceps natus puer, & Sinueffe unimanus, & Oximi puella cum dentibus; & arcus interdiu fereno coelo fuper ædem Saturni in foro Romano intentus, & tres fimul foles effulferunt; & faces eadem nocte plures per coelum lapfæ funt in Lanuvino Caritefque anguem in oppido fuo jubatum, aureis maculis fparfum, apparuiffe affirmabant. &, in agro Campano bovem lucutum effe, fatis conftabat. : XXII. Legati Nonis Junii ex Africa redierunt,' qui, convento prius Mafiniffa rege, Carthaginem ierant: ceterùm certiùs aliquanto, quæ Carthagine acta effent, ab rege refcierant, quàm ab ipfis Carthaginienfibus...compertum tamen affirmaverunt, legatos ab rege Perfeo veniffe, iifque noctu fenatum in æde Æfculapii datum effe. ab Carthagine legatos in Macedoniam miffos, & rex affimaverat, & ipfi parum conftanter negaverant. In Macedo- . niam quoque mittendos legatos fenatus cenfuit. tres missi sunt, C. Lælius, M. Valerius Meffala, Sex. Digitius. Perfeus per id tempus, quia qui dam dam Dolopum non parebant, &, de quibus ambi gebatur rebus, difceptationem ab rege ad Romanos revocabant, cum exercitu profectus, sub jus judiciumque fuum totam coëgit gentem. Inde per Oetaos montes tranfgreffus, religionibus quibufdam animo objectis, oraculum aditurus Delphos adfcendit. Quum in media repente Græcia apparuiflet, magnum non finitimis modò urbibus terrorem præbuit, fed in Afiam quoque ad regem Eumenem nuncius tumultus ejus venit. Triduum non plus Delphis moratus, per Phthiotidem Achajam, Theffaliamque, fine damno injuriaque agrorum, per quos iter fecit, in regnum rediit. Nec carum tantùm civitatum, per quas iturus erat, satis habuit animos fibi conciliare: fed aut legatos, aut literas dimifit, petens, ne diutiùs fimultatum, quæ cum patre fuo fuiffent, meminiffent. nec enim tam atroces fuiffe eas, ut non cum ipfo potuerint ac debuerint finiri. Secum quidem omnia illis integra effe ad inftituendam fideliter amicitiam. Cum Achæorum maximè gente reconciliandæ gratiæ viam quærebat.. XXIII. Hæc una ex omni Græcia gens, & Athenienfium civitas, eo procefferat irarum, ut finibus interdiceret Macedonibus. Itaque fervitiis, ex Achaja fugientibus, receptaculum Macedonia erat: quia, quum finibus fuis interdixiffent, intrare regni terminos ipfi non audebant. Id quum Perfeus animadvertiffet; comprehenfis omnibus literas *** . ceterùm, ne fimilis fuga fervorum poftea fieret, cogitandum & illis effe. Recitatis his literis per Xenarchum prætorem, qui privatæ gratiæ aditum apud regem quærebat; & plerifque moderatè & benignè benignè fcriptas effe cenfentibus literas, atque his maximè qui præter fpem recepturi effent amissa mancipia: Callicrates ex iis, qui in co verti falutem gentis crederent, fi cum Romanis inviolatum foedus fervaretur, Parva, inquit, aut mediocris res, Achai, quibufdam videtur agi. Ego maximè graviffimam omnium, non agique tantùm arbitror, fed quodam modo actam effe. Nam qui regibus Macedonum, Macedonibufque ipfis, finibus interdixiffemus, manereque id decretum, fcilicer ne legatos, ne nunci ́os admitteremus regum, per quos aliquorum ex nobis animi follicitarentur, ii concionantem quodam modo abfentem audimus regem: &, fi Diis placet, orationem ejus probamus. & quum fera beftia cibum ad fraudem fuam pofitum plerumque afpernen. tur & refugiant, nos caci, fpecie parvi beneficii, inefcamur: &, fervulorum minimi pretii recipiendorum fpe, noftram ipforum libertatem fubrui & ten`tari patimur. Quis enim non videt viam regia focietatis queri, qua Romanum fœdus, quo noftra omnia continentur, violetur? Nifi hoc dubium alicui eft, bellandum Romanis cum Perfeo effe; & quod vivo Philippo exfpectatum, morte ejus interpellatum eft, id poft mortem Philippi futurum. Duos, ut fcitis, habuit filios Philippus, Demetrium & Perfea. Genere materno, virtute, ingenio, favore Macedonum longè præftitit Demetrius. Sed quia in Romanos odii regnum pofuerat premium, Demetrium pullo alio crimine, quàm Romana amicitia inita, occidit: Perfea, quem populus Romanus prius pœna quàm regn heredem futurum fciebat, regem fecit. Itaque quid hic poft mortem patris egit aliud, quàm bellum paravit? Baftarnas primum ad terrorens T emni |
