eumque, vulneratis nonnullis, de tribunali deturbaret. Sed is quidem, mutata veste, fugit. Dio. VI. 3. 20. At Servilius consul, advocatis ex itinere militibus, qui in Galliam destinabantur, præsidioque hoc curiam muniens, de his rebus ad senatum retulit. Patres remo- Cæs. vendum a republica Cœlium censuerunt. Tamen propter Dio. intercessionem tribunitiam senatusconsultum non potuit fieri: auctoritas perscripta est. Sed consulem tabulas legum promulgatarum tollere aggressum, Cœlius per vim et seditionem repulit. Iterum ergo coactus adhibito præsidio senatus videre consulem ' jussit, ne quid respublica detrimenti pateretur.' Hac accepta potestate sellam Quintil. Cœlii curulem fregit. At ille posuit alteram loris intentam tacite illudens consulem, qui aliquando flagris cæsus ab Isaurico patre dicebatur. Ad extremum tamen supe- Dio. riór et jure et potentia consul Coelii partes alii cuidam prætori demandavit: ipsum et foro et curia exclusit, vo- Cæs. lentemque concionari de rostris detraxit. Cœlius, ignominia simul iraque permotus, ad Pompeianos scripsit, in Cic. Urbem eos advocans, nudatam præsidiis futuram, et studio populi proniorem in illas partes, vacuamque Italiam ostentans: quod etiam saluberrimum illis partibus fuerat. Vell. 11.52. Misit etiam ad T. Annium Milonem clandestinos nuntios, quem inimicissimum Cæsari noverat, propterea quod Dio. restitutis exulibus, solus ille reditum non impetraverat. Cæs. 21. Magnorum hæc esse motuum initia poterant, viris claris et audacibus talia molientibus, occupato alibi Cæ sare, et incertissimis plane temporibus. Ceterum ex tanto metu celeriter et citra detrimentum hi conatus in nihilum evaserunt. Quippe Milonem, contracto fugitivorum exercitu, profectum in Campaniam, et quasi mandato Pompeii homines solicitantem, quotquot ob æs alienum Cæs. aut facinora credebat idoneos, pauci sunt secuti : Capua- Dio. que frustra tentata, confugiendum ei Tifata fuit. Igna- Oros. rus horum, et meliora sperans Cœlius, conjungere se cum illo cupiebat. Sed quia occulta fuga nec satis tuta videbatur, et majus ad omnia momentum erat, si quasi prætor proficisceretur, commeatum a consule petiit, tanquam purgandi sui causa Cæsarem aditurus. Consul, simulari VI. 15. Dio. Cæs. Dio. Cæs. Dio, XLI. hæc suspicatus, tribunum plebis adjunxit, qui res novas molientem coërceret. At Cœlius, haud longedum profectus, audito Milonis incommodo, in itinere substitit: unde, cognito ejus consilio, tribunus hominem in Urbem reducebat. Sed interea senatus Milonem hostem judicaverat, Cœlio manere ad Urbem jusso. rum. 22. Id cum esset factum, isque se negligentius custodiri sensisset, in Campaniam profugit, vires et consilia cum Milone juncturus. Nam ex magnis in ædilitate datis muneribus aliquem reliquum habebat gladiatorum numeHos igitur Neapolim clam jussit ingredi, proditionem oppidi sperans. Ipse Casilinum venit, et sub idem tempus signa ejus militaria Capua comprehensa sunt. Ita, consilio patefacto, cum nihil procederet, Campanique eum pro hoste haberent, agrum Thurinum petiit, ubi pulsum Campania Milonem agere compererat. 23. Et sane, si reperisset superstitem, moliri aliquid conjuncti poterant. Sed Milo jam occiderat, in oppugnatione castelli Cossani lapide ex muro ictus. Paulo post etiam Cœlius haud mitiore fato defunctus est, cum ThuVell. 11.68. rios pervenisset. Nam ab equitibus Gallis et Hispanis, Dio. Cæs. quos præsidii causa Cæsar miserat, cum iis contra Casarem nummos polliceretur, interfectus est. Iisdem tempoAppian. ribus, cum in Epiro præter equestria certamina, his illisque vado facile transeuntibus modicum amnem, nihil rerum gereretur, (nam Pompeii conatum transducendi copias pons interruptus destituerat) Cæsar audacissimo faciPlut. Cæs. nore morantes Brundisii legiones adducere paravit. Cum Flor. IV. 2. enim Pompeianæ classes maria obsiderent undique, hybernum sibi tempus aptissimum judicabat, dum hostes, tempestatibus deterriti, vacuum et incustoditum trajectum Dio. Cæs. relinquerent. Sed Bibuli primum, deinde Libonis diligentia factum erat, ut Antonius portu exire non auderet. Quippe Libo parvam insulam, portui Brundisino objectam, qua necessarius erat transjecturis egressus, occupaverat. Et quamvis, propter inopiam aquæ, et acceptum ab Antonio detrimentum, alio coactus erat se recipere; hyems mare claudebat. Dio. Appian. Cæs. Dio. Cæs. Flor. Dio. 24. Idcirco Cæsar, impatiens moræ, fortassis etiam sus v. 507. pectans Antonium, ne expectare eventum vellet; sub Lucan. alteram vigiliam ignoratus excessit castris, conscensoque vehiculo perrexit ad locum ubi naviculam et optimum Appian. gubernatorem opperiri per servos præmissos jusserat, tanquam nuntium Cæsaris transjici oporteret. Cum his servis (tres omnino erant) ipse quoque servili habitu fortu- Plut. Cæs. nam dissimulans, navem scalmorum duodecim conscendit, licet horrente tempestatibus mari, et ventis pertinacissime flantibus. Magno labore, licet prono alveo, perventum ad ostium amnis erat, cum ventis et æstu adverso remorum irritum laborem fore apparuit. Ibi desperanti gu- Plut. bernatori vir ingens animi, et fortunæ suæ cuncta cessura Apoph. putans, Quid times?' inquit: Cæsarem vehis.' Ad Cas. Dio. hanc vocem attonitis omnibus, et summo conatu intenden- Appian. tibus nervos, ostium superatum est: nequicquam. Ventus enim subinde ad littus rejiciebat lembum, donec vicina jam luce, timenti gubernatori ne ab hostibus conspicerentur, Cæsar invitissimus redire permisit. 25. Quia tamen omnino faciendum putabat ut, donec vehementiores venti essent, transitum tentarent sui, hoc maxime auxilio perrupturi, quos in tranquillo mari certum ab instructissimis hostium classibus exitium mane Rom, et Flor. Cæs. Plut. bat; Postumium in Italiam misit, cum epistolis severio- Appian. ribus. Plures enim dederat, ut, si Gabinius, aut Anto- Cæs. nius, aut Kalenus contarentur, quibus erant priores tra- Appian. dendæ literæ, Postumius haberet quas exhibere militibus posset, quibus eum sequi quotquot voluissent jubebantur. Imperabat autem, quando portus ab adversariis tenebantur, ut ad Apolloniatium littora ejicerent naves; earum Cæs. jactura se nihil commoveri, modo viros habeat, per quos Appian. adipisci possit omnia.' Ceterum Gabinius a navigando Anton. abhorrens, longo circumitu per Illyricum copias, quibus Appian. præerat, instituit ducere. Antonius et Kalenus potius Cæs. cum periculo tentandum brevius iter existimabant, quam ad imperium et necessitatem Cæsaris serius occurrere. Et erat summa militum alacritas, et ad Cæsarem proficiscendi ardor; eorum etiam qui paulo ante se laboribus fractos Plut. Cæs. objici periculis, quanta firmissimi vix sustinere possent, Plut. Anton. Cæs. Delph, et Var. Clas. Livius. 15 I Cæs. Appian. Dio. Cæs. Appian. Cæs. erant questi. Quare minimo negotio persuaserunt iis duces, ut, austro flante, conscenderent naves, seque fluctibus traderent. 26. Inter hæc Pompeius, ut, priusquam auctiores copiæ Cæsaris fierent, pugnaret, iterum instructam aciem transducere conatus incepto repente destitit, ringentibus omnibus, et pulcherrimam occasionem dimitti jactantibus. Sed deterritus adverso omine fuerat, quia duo milites vadum tentantes ab Cæsariano uno erant interemti. Namque felicitas Cæsaris omnia, etiam temere cœpta, in bonum ei vertebat. Itaque et audacissimum ejus cœptum, legiones hyberno mari transjiciendi, non incolumes modo copias illi præstitit, sed ultro cessit adversariis in grave detrimentum. 27. Quippe dum Dyrrhachium prætervehuntur Cæsaris naves, Q. Coponius, qui Rhodiæ classi præerat, conspectas cum rostratis viginti sequebatur, et remissiore jam vento propemodum attigerat, haudquaquam æquo certamine longis navibus onerarias oppugnaturus; cum subito intendi ventus cœpit, Julianosque longe ab hostibus divellere. Atque illi Nymphæum tenuerunt, haud procul Apollonia, quanquam haud satis tutum austro flante portum nempe minoris navium quam legionum interitum æstimabant. Ibi mira felicitate subito conversus est ventus, et pro austro spirare Africus cœpit, contra quem illa erat tutissima statio. Repentina igitur commutatione rePlut. Ant. rum, qui modo in periculo fuerant, spectaculo periclitantium hostium perfruebantur. Quippe naves Rhodias tam sæva tempestas comprehendit, ut in clauso et importuoso mari constratæ illorum, numero sedecim, ad unam omnes eliderentur. Remiges atque propugnatores, quibus fluctus pepercerant, partim interfecti sunt a Julianis, alii capti, quos Cæsar conquisitos diligenter conservavit, domumque remisit. Cæs. 28. Duæ tamen Cæsaris naves captæ sunt ab hostibus, diverso vectorum fato. Contra Lissum ad anchoras ambæ constiterant, ignaræ quorsum reliqua classis cursum intendisset. Idcirco Otacilius Crassus, qui Lissi præerat, multis minoribus navigiis cinctas ad deditionem hortabatur, incolumitate promissa. Tum vero, quantum sit hominibus in firmitudine animorum et experientia casuum præsidii, apparuit. Nam tirones altera navi vehebantur. Ii cum se dedidissent, Otacilii perfidia omnes sunt interemti. Veterani simulatione deditionis extracto tempore, navem impulerunt ad littus: et exscensione facta, equites ab Otacilio immissos repulerunt, et ad suorum præsidia pervenerunt incolumes. Otacilius etiam Lissum amisit, quia conventus civium Romanorum, Antonii audito adventu, ad Cæsaris partes se applicuerat, cujus beneficio datum sibi oppidum atque munitum memi nerat. 3 Anton. 29. Legiones veteranorum tres Antonius transvexit, Plut. unam tironum, (hæc erant circiter viginti militum millia,) Cæs. equites octingentos. Horum adventus eodem ferme tempore Cæsari Pompeioque cognitus utrumque excivit, ut eodem die castra moverent: hic, ut occurreret venientibus, et ne cum Cæsare conjungi possent impediret; ille, ut conatus Pompeii vanos efficeret. Uno die celerius occurrit Magnus, quia nullum illi transeundum flumen fuerat; Cæsarem vadum quærendum tardaverat. Sed adversus vim hostium Antonius castris se tenuit. Superventu deinde Cæsaris Pompeius ad Dyrrhachium posuit castra, loco idoneo, Asparagium vocant. Theophanem Plut. Cic. deinde, quo præfecto fabrum utebatur, misit, qui Rhodios de amissa classe consolaretur, "6 non ab hostibus accepto detrimento, sed illato tempestatibus. Neque navalem illorum deliquisse gloriam; et quod virium decessisset, id abunde beneficio senatus atque Pompeii recuperaturos ex victoria, quam certam exploratamque esse in manibus.' 30. At Cæsar jam abundans copiis, Cn. Domitio Cal- Dio. Cæs. vino tres legiones cum equitibus quingentis, L. Cassio legionem tironum et equites ducentos, C. Calvisio Sabino cohortes quinque cum paucis equitibus attribuit; ut per 3 Ita emend. Crev. ex Cæs. Legiones omnino tres legitur in edd. præcc. |
