с millia Britannorum cecidisse tradant, militumy quadringentis ferme interfectis, nec multo amplius vulneratis. Boudicea vitam veneno finivit. Et Pœnius Posthumus, præfectus 24 castrorum secundæ legionis, cognitis quartadecimanorum z vicesimanorumque prosperis rebus, quia pari gloriâ legionem suam fraudaverat, abnueratque contra ritum militiæ jussa ducis, se ipsum gladio transegit. [c. 38.] Contractus deinde omnis exercitus sub pellibus a habitus est ad reliqua belli perpetranda. Auxitque copias Cæsar, missis e Germaniâ duobus legionariorum millibus, octo auxiliarium cohortibus, ac mille equitibus: quorum adventu nonani b legionario milite suppleti sunt. Cohortes alæque novis hibernaculis locatæ, quodque nationum ambiguum aut adversum fuerat, igni atque ferro vastatur. Sed nihil æque 25 quam fames adfligebat serendis frugibus incuriosos d, et omni ætate ad bellum versâ, dum nostros commeatus sibi destinant; gentesque præferoces tardius ad pacem inclinant; quia Julius Glassicianus, successor Cato missus, et Suetonio discors, bonum publicum privatis simultatibus impediebat, disperseratque, novum legatum opperiendum esse, sine hostili irâ et superbiâ victoris & clementer deditis consulturum. Simul in urbem mandabat h, nullum prœlio finem exspectarent, nisi succederetur Suetonio, cujus adversa pravitati ipsius, prospera ad fortunam reipublicæ referebat. [c. 39.] Igitur ad spectandum Britanniæ sta- 26 tum missus est ex libertis Polyclitus, magnâ Neronis spe, posse auctoritate ejus non modo inter legatum procuratoremque concordiam gigni, set et rebelles barbarorum animos pace componi. Nec defuit Polyclitus m, quo minus, ingenti agmine " Italiæ Galliæque gravis, postquam Oceanum transmiserat, militibus quoque nostris terribilis incederet. Sed hostibus irrisui fuit, apud quos, flagrante 27 etiam tum libertate, nondum cognita libertinorum potentia P erat mirabanturque, quod dux et exercitus, tanti belli confector, servitiis obedirent. Cuncta tamen ad Imperatorem in mollius relata 9; detentusque * rebus gerundis Suetonius, postquam paucas naves in littore remigiumque in iis amiserat, tamquam durante bello 3, tradere exercitum k r Pro detentus nonnulli legunt demotus, et perpaucas, quod admodum probabile. 1 Petronio Turpiliano, qui jam consulatu abierat, jubetur. Is non irritato hoste, neque lacessitus, honestum pacis nomen segni otio imposuit. XXXII. De L. Annæo Seneca. (Annal. XIII. 2. d e Afranius Burrus et Annæus Seneca, rectores Imperatoriæ juventæ, et, rarum bin societate potentiæ, concordes, diversâ arte ex æquo pollebant; Burrus militaribus curis et severitate morum, Seneca præceptis eloquentiæ et comitate honestâ, juvantes invicem, quo facilius lubricam Principis ætatem, si virtutem aspernaretur, voluptatibus 2 concessis retinerent.-[XIV. 52.] Mors Burri infregit Senecæ potentiam; quia nec bonis artibus idem virium erat, altero velut duce amoto, et Nero ad deteriores f inclinabat. Hi variis criminationibus Senecam adoriuntur, tamquam ingentes et privatum supra modum evectas opes adhuc augeret, quodque studia & civium in se verteret, hortorum quoque amoenitate et villarum magnificentiâ quasi i 3 Principem supergrederetur. Objiciebant etiam, eloquentiæ laudem uni sibi adsciscere, et carmina crebrius1 factitare, postquam Neroni amor eorum venisset. Nam oblectamentis Principis palam iniquum, detrectare vim ejus m equos regentis; inludere voces ", quotiens caneret. Quem ad finem nihil in rep. clarum fore, quod non ab illo reperiri credatur? Certe finitam Neronis pueritiam, et robur juventæ adesse. Exueret magistrum P, satis amplis doc4 toribus instructus majoribus suis. At Seneca criminantium non ignarus, prodentibus 9 iis, quibus aliqua honesti cura, et familiaritatem ejus magis adspernante Cæsare, tempus 5 sermoni orat, et accepto, ita incipit: [c. 53.] "Quartusdecimus annus est, Cæsar, ex quo spei tuæ admotus sum, octavus, ut Imperium obtiness: medio temporis tantum honorum atque opum in me cumulasti, ut nihil felicitati meæ desit, nisi moderatio ejus. Utar magnis exemplis ", 6 nec meæ fortunæ, sed tuæ. Abăvus tuus, Augustus, M. Agrippa Mitylenense secretum 2; C. Mæcenatia urbe in ipsâ velut peregrinum otium permisit; quorum alter bellorum socius, alter Romæ pluribus laboribus jactatus, ampla quidem, sed pro ingentibus meritis, præmia acce q t perant. Ego quid aliud munificentiæ tuæ adhibere potui, quam studia, ut sic dixerim, in umbrâ educata? et quibus d claritudo venit, quod juventæ tuæ rudimentis adfuisse videor, grande hujus rei pretium. At tu gratiam immensam, 7 innumeram pecuniam circumdedistie; adeo ut plerumque intra me ipse volvamf: egone, equestri et provinciali loco & ortus, proceribus civitatis adnumeror? Inter nobiles et longa decora præferentes novitas mea enituit ? Ubi est animus ille modicis contentus? Tales hortos instruit, et per hæc suburbana incedit, et tantis agrorum spatiis, tam lato fœnore exuberat? k Una defensio occurrit, quod mu- 8 neribus tuis obniti non debui. Sed uterque mensuram implevimus, et tu, quantum Princeps tribuere amico posset, et ego, quantum amicus a Principe accipere. Cetera m invidiam augent; quæ quidem, ut omnia mortalia, infra tuam magnitudinem jacent; sed mihi incumbunt: mihi subveniendum est. Quomodo in militiâ aut viâ fessus 9 adminiculum orarem; ita, in hoc itinere vitæ, senex, et levissimis quoque curis impar, quum opes meas ultra sustinere non possim, præsidium peto. Jube eas per procuratores tuos administrari, in tuam fortunam recipi. Nec me in paupertatem ipse detrudam; sed traditis, quorum fulgore præstringor P, quod temporis hortorum aut villarum curæ seponitur, in animum revocabo 9. Superest tibi 10 robur, et tot per annos visum fastigii regimen: possumus seniores amici quieti responderet. Hoc quoque in tuam gloriam cedet, eos ad summa vexisse ", qui et modica tolerarent." 1 [c. 55.] Ad quæ Nero sic ferme respondit: "Quod me- 11 ditatæ orationi tuæ statim occurram *, id primum tui muneris habeo, qui me non tantum prævisa, sed subita expedire y docuisti. Abăvus meus Augustus Agrippa et Mæcenati usurpare otium post labores concessit, sed in eâ ipsâ ætate", cujus auctoritas tueretur, quidquid illud et qualecunque tribuisset; attamen neutrum datis a se præmiis exuit. Bello et periculis a meruerant: in his enim juventa Augusti 12 versata est. Nec mihi tela et manus tuæ defuissent, in armis agenti. Sed quod præsens conditio poscebat, ratione, consilio, præceptis pueritiam, dein juventam meam fovisti. Et tua quidem erga me munera, dum vita sup- 13 petet, æterna erunt: quæ a me habes, horti et foenus et villæ, casibus obnoxia sunt. Ac licet multa videantur, с b g plerique, haudquaquam artibus tuis pares, plura tenuerunt. Pudet referre libertinos, qui ditiores spectantur. Unde etiam rubori mihi est, quod præcipuus caritate, 14 nondum omnes fortunâ antecellis. [c. 56.] Verum et tibi valida ætas, rebusque et fructui rerum sufficiens; et nos prima imperii spatia & ingredimur, nisi forte aut te Vitellio ter consuli, aut me Claudio postponis. Sed quantum Volusio longa parsimonia quæsivit, tantum in te mea 15 liberalitas explerei non potest. Quin, si quâ* in parte lubricum adolescentiæ nostræ declinat, revocas; ornatumque roburm subsidio impensius regis. Non tua moderatio, si reddideris pecuniam; nec quies", si reliqueris Principem; sed mea avaritia, meæ crudelitatis metus in ore omnium versabitur. Quod si maxime continentia tua laudetur, non tamen sapienti viro decorum fuerit, unde P amico infamiam paret, inde gloriam sibi recipere." 16 h His adjicit complexum et oscula factus naturâ et consuetudine exercitûs, velare 9 odium fallacibus blanditiis. Seneca, qui finis omnium cum dominante sermonum, grates agit: sed instituta prioris potentiæ commutat; prohibet cœtus salutantium; vitat comitantes; rarus per urbem, quasi valetudine infensâ aut sapientiæ studiis domi attineretur. * 17 [Annal. xv. 60.] Sequitur cædest Annæi Seneca [ob conjurationis cum Pisone factæ suspicionem] lætissima Principi", non quia conjurationis manifestum compererat, sed ut ferro grassaretur, quando venenum non processerat. Solus quippe Natalis et hactenus promsit *, missum se ad ægrotum Senecam, uti viseret conquerereturque, cur Pisonem aditu arceret? melius fore, si amicitiam familiari 18 congressu exercuissent. Et respondisse Senecam: sermones mutuos et crebra colloquia neutri conducere ; ceterum2 salutem suam incolumitate Pisonis inniti. Hæc ferre a Gavius Silanus, tribunus prætoriæ cohortis, et, an dicta Natalis suaque responsa nosceret, percunctari Senecam jubetur. 19 Is, forte, an prudens, ad eum diem ex Campaniâ d remeaverat, quartumque apud lapidem, suburbano rure e substiterat. Illof propinquâ vesperâ tribunus venit et villam globis militum sepsit. Tum ipsi cum Pompeiâ Paullinâ uxore et amicis duobus epulanti, mandata Imperatoris 20 edidit. [c. 61.] Seneca, missum ad se Natalem conques tumque nomine Pisonis, quod a visendo eo prohiberetur, seque rationem valetudinis et amorem quietis excusavisse, respondit. Cur salutem privati hominis incolumitati suæ anteferret, causam non habuisse; nec sibi promtum in adulationes ingenium. Idque nulli magis gnarum quam Neroni, qui sæpius libertatem Senecæ, quam servitium expertus esset. Ubi hæc a tribuno relata sunt, Poppæâi et Tigellino 21 coram, quod erat sævienti Principi intimum consiliorum 1, interrogat, an Seneca voluntariam mortem pararet? Tum tribunus, nulla pavoris signa, nihil triste in verbis ejus aut vultu deprehensum, confirmavit. Ergo regredi et indicere mortem jubetur. Tradit Fabius Rusticus ", non eo, quo 22 venerat, itinere reditum, sed flexisse ad Fenium" præfectum, et expositis Cæsaris jussis, an obtemperaret, interrogavisse; monitumque ab eo, ut exsequeretur ; fatali omnium ignaviâ. Nam et Silanus inter conjuratos erat, augebatque scelera °, in quorum ultionem consenserat. Voci tamen et adspectui pepercit P; intromisitque ad Senecam unum ex centurionibus, qui necessitatem ultimam ¶ denuntiaret. [c. 62.] Ille interritus poscit testamenti 23 tabulas; ac denegante centurione, conversus ad amicos, quando meritis eorum referre gratiam prohiberetur, quod unum jam et pulcherrimum habebat, imaginem vitæ suæ relinquere, testatur; cujus si memores essent, bonarum artium famam, tum constantis amicitiæ t laturos. Simul 24 lacrimas " eorum, modo sermone *, modo intentior, in modum coercentis, ad firmitudinem revocat, rogitans: ubi præcepta sapientiæ? ubi tot per annos meditata ratio adversum imminentia? Cui enim ignaram fuisse sævitiam Neronis? Neque aliud superesse post matrema fratremque interfectos, quam ut educatoris præceptorisque necem adjiceret? [c. 63.] Ubi hæc atque talia in communeb dis- 25 seruit, complectitur uxorem, et paululum adversus præsentem formidinem mollitus, rogat oratque, temperaret dolorem æternum suscipere, sed in contemplatione vitæ per virtutem actæ, desiderium mariti solatiis honestis tolerarete. Illa contra, sibi quoque destinatam mortem1, adseverat, ma- 26 numque percussoris exposcit. Tum Seneca, gloriæ ejus non adversus, simul amore, ne sibi unice dilectam ad injurias relinqueret: "Vitæ," inquit, "delinimenta monstraveram tibi, tu mortis decus mavis. i Non invidebo exemplo. Sit hujus tam fortis exitûs constantia penes u Ꮓ ន F h |