sulem peccare arbitror, qui, de re transacta simulando
se referre, senatum ludibrio babet, non senatorem mo-
do, qui, de quo consulitur, suo loco dicit sententiam.
Atque ego certum habeo, diffentienti mibi ab ifta fefti- 6
natione in Africam trajiciendi, duarum rerum subeun-
dam opinionem effe; unius, insitae ingenio meo cuncta- 7
tionis; quam metum pigritiamque homines adolescentes
sane adpellent, dum ne poeniteat, adbuc aliorum specio-
siora primo adspectu consilia semper visa, mea usu me-
liora. alterius, obtrectationis atque invidiae adversus 8
crescentem in dies gloriam fortissimi consulis. A qua 9

editionum prima Aldina recepit.

§. 6. Duarum rerum subeundam opinionem esse] Livius scripsit opinationem. Pro hoc elegantiffimo verbo doctulus aliquis supposuit opinionem. Sic adulteran tur optimorum auctorum scripta. RHEN. Vet. lib. opinionem. SIG. Rhenano de doctulo, ut loquitur, opinionem pro opinatione sup: ponente, fidem abrogant libri noftri. J. FR. GRON. opinionem tuentur etiam omnes mei, et Oxonn. Hearnii. Nec memini, Livium voce opinatio alibi uti.

Insitae ingenio meo cunctationis] Unde Ennius:

Unus homo nobis cunctando restituit rem. Unde ipse Cunctatoris cognomen tulit. SIGON.

§. 7. Pigritiamque homines adolescentes sane adpellent] homines appellant, duabus vocibus omissis, Voff. et Lov. 5. homines appellent Lov. 1. 2. Hav. et Hearnii N. Nihil muto. Supra 2, 18, 10. Veniam erroris hominibus adolescentibus darent.

Dum me non poeniteat, adhuc aliorum] Particulam negandi omittunt Put. Reg. Men. Voff. Nempe tres significant, quod habet plane Regius, dum ne poeniteat, adhuc aliorum. Sic omisso pronomine personam denotante 23, 12, 7. Quid est, Hanno? etiam nunc poenitet belli suscepti adversus Romanos? Ubi male et contra optimos libros Sigonius, etiam nunc te poenitet. J. FR. GRON. dum me poeniteat Flor. Lov. 1. et Hearnii L 1. ac N. In contextu quidem Voss. ea. dem erat lectio, at inter versus dum ne poeniteat. Supra c. 29, 7. Quod ad vos universos adtinet, erroris poenitet, satis superque poenarum habeo. De eleganti usu Tov dum ne v. Stewich. de Par tic. ling. Lat. Ubi plura ex Ca. tone, Terent. Plaut. Cic. Ovid. et aliis exempla laudat. V. etiam supra 3, 21, 6.

J

suspicione si me neque vita acta et moves mei, neque dictatura cum quinque consulatibus, tantumque gloriae belli domique partae vindicat, ut propius faftidium ejus sim, quam desiderium; aetas saltem liberet. quae enim mibi aemulatio cum eo esse potest, qui ne filio qui10 dem meo aequalis sit? Me dictatorem, quum vigerem adhuc viribus, et in cursu maximarum rerum essem, recusantem nemo aut in senatu, aut ad populum audivit, quo minus insectanti me magiftro equitum, quod fando numquam ante auditum erat, imperium mecum 11 aequaretur. Rebus, quam verbis, adsequi malui, ut, qui aliorum judicio mibi comparatus erat, sua mox

na priores. Id voluit etiam li. brarius Lov. 1. qui aberrans de dit domique parvum. ut et Gaertn. qui domique parum. Praeterea vindicant Lov. 4. Mox propius faftidio ejus sim, quam desiderio Lov. 2. Hav. et pro varia lectione Vol. propius faftidio ei sim, quam desiderio Hafn. propius faftidium sit ejus, quam desiderium Lov. 5.

Aetas saltem liberet] Scripsimus liberat. RHEN. Omnes aetas saltem liberet. quod displice. bat Rhenano, non nobis. J. FR. GRON. Unus Ber. cum edd. Rom. anni 1472. ac Parm. liberat. Alii omnes alteram scripturam tuen.

tur.

§. 10. Nemo aut in senatu, aut apud populum audivit] Scripsimus aut ad populum audivit. RHEN. ad populum eo sensu frequens est. V. ad 38, 55, 2. Nihilominus tamen apud populum servant Flor. Lov. 1. 2. 5. Harl. Ber. Gaertn. et Hav. Praeterea nemo aut audivit in senatu, aut ad, vel apud populum Voff. Harl. Ber.

confes

Gaertn. Hav. et edd. usque ad Moguntinos, qui, Lov. i. 3. 5. consentientibus, ediderunt semo audivit aut in senatu, aut ad, vel apud populum. neque aliter Lov. 3. nisi quod aut priori loco omittat. Vulgatum demum apud Aldum obcurrit.

Insectanti me magiftro equitum] Pall. tres inspectante. GEBH. insectante Lov. 2. Ber. et Gaertn. cum edd. antt. insectante me magno equitatu Gaertn. inspectante me, magiftro equitum Flor. Voll. Lov. 1. 4. 5. et Harl.

S. 12. Certamina mihi atque aemulationes] Ita primus edidit Frob. anno 1535. Priores aemulationem; quod est etiam in Lov. 2.5. Ber. Gaertn. Hav. et HearDii L. 1. aemulatione in Flor. et Harl. aemulationum Voll. et Lov

1. Praeterea adulescente Flor.

§. 1. Quum in me ipso numquam pluris famam hominum, quam rempublicam, fecerim] Fabíus hic exprimit, quod de eo praedicat Ennius apud Cic. de Senect. 4

confessione me sibi praeferret: nedum ego, perfunctus 12 bonoribus, certamina mibi atque aemulationes cum adolescente florentissimo proponam. videlicet ut mihi jam 13 vivendo, non solum rebus gerendis feffo, si buic negata fuerit, Africa provincia decernatur. cum ea gloria, quae parta est, vivendum atque moriendum est. Vincere 14 ego probibui Hannibalem, ut a vobis, quorum vigent nunc vires, etiam vinci poffet.

XLI. Illud te mibi ignoscere, P. Corneli, aequum ■ erit, si, quum in me ipso numquam pluris famam bominum, quam rempublicam, fecerim, ne tuam quidem gloriam bono publico praeponam. quamquam, si aut 2 bellum nullum in Italia, aut is hoftis esset, ex quo

Non ponebat enim rumores ante ejusmodi, ut videbatur, lacu

salutem.

Hieron. Columna autem ad Fragment. 1. 12. Ann. Ennii eodem respexiffe putat Liv. infra 44, 22, 10. Neque enim omnes tam firmi et conftantes animi contra adversum rumorem esse possunt, quam Fabius fuit, qui suum im. perium minui per vanitatem populi maluit, quam secunda fama male rem gerere.

Ne tuam quidem gloriam bono publico praeponam ] Pall. 1. et a. ne vanam quidem gloriam. GEBH. Tres voces pofteriores absunt a Put. Reg. Voff. Vide, an sine illis pati poffis: Illud te mihi ignoscere, P. Corneli, aequum erit, si, cum in me ipso nunquam pluris famam hominum, quam rempublicam fecerim, ne tuam quidem glo. riam. Ut per dлoбiлηow intelligat pluris quam rempublicam faciam. Vel lege ne tua quidem in gloria. Scilicet, pluris faciam hominum famam, quam rempublicam. Incredibile est, quantum Liv. Tom. VIII.

narum suppleverit in Livio ante ftera doctorum sedulitas, quum ducentos circiter annos praeporediret e situ primum in manus hominum. Oftendimus in nonnullis, quid modeftior emendandi ratio valeat; ut in omnibus praeftemus idem, posci a nobis non debet. J. FR. GRON. Ultima tria verba absunt etiam a Flor. Lov. 1.5. Hav. Hearnii L. 1. N. et codd. Crevierii. De reliquis meis nihil adfirmare possum, nisi verba illa legi in Ber. et Gaertn. Sed ex ceteris nihil notatur. Ceterum vanam gloriam Voff. Lov. 1. 2. Harl. in contextu, et Hav. uam gloriam Flor.

§. 2. Gloriae tuae ire ereptum] Pal. a. etsi id non bono publico faceres, simul cum bello materiam gloriae tuae isse (pr. iisse) ereptum videri possit. GEBH. Omnes Gall. et Vol. materiam gloriae tuae isse ereptum videri posset: ut non multis ante versibus quoque refituimus. J. FR. GRON. ire Ber. Qqq

victo mbil gloriae quaereretur, qui te in Italia retineret, etsi id bono publico faceret, simul cum bello ma3 teriam gloriae tuae isse ereptum videri poffet. Quum vero Hannibal boftis incolumi exercitu quartumdecimum annum Italiam obsideat, poenitebit te, P. Corneli, gloriae tuae, si hoftem eum, qui tot funerum, tot cladium nobis caussa fuit, tu consul Italia expuleris, et, sicut penes C. Lutatium prioris Punici perpetrati belli titulus 4 fuit, ita penes te bujus fuerit? Nisi aut Hamilcar Hannibali dux est praeferendus, aut illud bellum buic, aut victoria illa major clariorque, quam haec, (modo 5 contingat, ut te consule vincamus) futura est. Ab Drepanis atque Eryce detraxisse Hamilcarem, quam

et Gaertn. jisse Lov. 5. Alii, quos consului, cum edd. Rom. anni 1472. et Parm. isse; quod Hear. nius etiam invenit in L. 1. et confirmari putat lectione N. qui praefert ipse. V. ad c. 38, 3.

§. 3. Decimumquartum annum Italiam obsideat] Vet. lib. possideat. praeclare. sequitur enim: tu consul expuleris. 'SIG. Omnes non numeris, sed vocabulis integris, quartum decimum, omnes obsideat. At Sigonius profert ex suo possideat. Et accinit sibi, Praeclare. Quod mihi longe secus videtur. Cic. in Rullum [3, 28.1 Ut vero totam Italiam praesidiis suis obsidere et oppugnare cogitet. J. FR. GRON. quartumdecimum annum omnes Mfti noftri, omnesque edd. usque ad Paris. anni 1573. quae notis exhibet XIIII. Ultima demum Gruteri subftituit decimumquar. tum. Deinde possideat Lov. 2. et ed. Mediol. anni 1505. Ceteri omnes obsideat, sive, ut est in Flor. opsideat; unde literis tra

jectis posideat, et mox possideat formari potuit. Recte Gronov. priscam lectionem vindicavit. obsidere saepe est insidere, tenere, possidere. V. ad 3, 50, 15.

Tu consul Italia expuleris] Pal. 1. tu consul Italiae exposueris. GEBH. Ita et Voff. Italiae expuleris Harl. Italia exposueris Lov. 1.2. Italia expleris Lov. 4. Paullo ante nisi hoftem eum, pro si, Lov. 3. 4. Ber. Rec. et multae edd. vett.

§. 5. Ab Drepanis atque Eryce detraxisse Hamilcarem ] Plinius, Ptolemaeus et Polybius Drepa num singulari, non multitudinis numero posuere. SA BELL. Pall. 2. 3. ab Drepanis aut Erice. Pal. 1. hic prodigiose corruptus est. GEBH. MSS. ab Drepanis. J. FR. GRON. ab Drepano Lov. 5. quomodo etiam Mogunt. et poft eum ceteri usque ad Gronov. ediderunt.Reliqui mei cum Hear. nii Oxonn. Ab Drepanis, nisi quod in nonnullis eorum sit A

Italia expuliffe Poenos atque Hannibalem, malis? Ne 6 tu quidem, etsi magis partam, quam speratam, gloriam amplecteris, Hispania potius, quam Italia, bello liberata gloriatus fueris. Nondum is est Hannibal,7 quem non magis timuiffe videatur, quam contemsille, qui aliud bellum maluerit. Quin igitur ad boc adcin- 8 geris, nec per iftos circuitus, ut, quum in Africam trajeceris, secuturum te illuc Hannibalem speres potius, quam recto binc itinere, ubi Hannibal est, eo bellum intendis? Egregiam iftam palmam belli Punici patrati petis? Hoc et natura prius est, tua quum defenderis, 9 aliena ire obpugnatum. Pax ante in Italia, quam bellum in Africa sit: et nobis prius decedat timor, quam

Drepanis. Acque autem Drepana numero plurium, ac Drepanum, dici, teftis est Cluver. 2. Sicil. ant. 1. p. 235. Praeterea aut Eryce, vel Eryci Flor. Cant. Voff. Lov. 1.2.4.5. Harl. et Hav.

§. 6. Etsi magis partam, quam speratam, gloriam amplecteris ] paratam quam Flor. Voff. Lov. 1. Harl. et Gaertn. Hic partam magis placet, quae recte obponitur speratae. Solent autem illae voces commutari in scriptis. V. ad 5, 6, 1. Deinde amplectaris Voff. Lov. 1. 2. 3. Ber. Gaertn. et edd. Rom. anni 1472. Parm. Mediol. anni 1480. Tarv. utra. que, ac Ven. anni 1495. In alteram lectionem conspirant codd. integriores. Et sane, to etsi etiam cum subjunctivo conftrui, vidimus ad 5, 42, 7.

§. 8. Ubi Hannibal est, eo bel. lum intendis] Sensus est et ordo verborum, Quin igitur adeingeris ad hoc, et intendis eo bellum, ubi est Hannibal, non potius per iftos circuitus, quam

recto hinc itinere. Cl. Crevier. ex cod. Reg. legit atque edidit intendas: verum ita mutanda videtur diftinctio poft intendas hoc modo: intendas, egregiam iftam palmam. Et ita ordo erit, Quin adcingeris et petis iftam palmam, non per iftos circuitus, ut speres potius Hannibalem secuturum te, quam (scil. ut) intendas loco difficultas vel obscuritas, ea eo bellum etc. Si quae est in hoc cti non adverterint, nec diffolinde nata videtur, quod viri dovendum effe in et non. De eo v. ad 32, 10, 6. Omnes mei in vulgatum conspirant; hinc Crevieriilectionem recipere ausus non sum, licet ea verior videatur.

Punici peracti petisi Scripsimus Egregiam iftam palmam belli patrati. Nam sic in vetufto cod. legitur. Et habuimus paullo ante: Penes C. Luctatium prioris Punici perpetrati belli titulus fuit.RHEN. peracti servant Lov. 2. 3. 4. 5. Ber. Gaertn. et Hearnii L. 1. quae lectio ex glofsa ejus, quod Rho